بازخوانی بازسازی شهر لار پس از زلزله سال 1339

‌هر سانحه از نظر نوع، زمان و محدوده‌ با سوانح دیگر‌تفاوت دارد اما مشکلات و پیامدهای ‌تمام سوانح اساساً مشابه هستند که این امر لزوم بررسی‌های علمی و مستندسازی آموزه‌ها را به‌منظور درس‌آموزی و کاربرد در سوانح آتی تشدید می‌کند. یکی از نقاط ضعف مطالعات بازسازی در ایران فقدان مستندسازی تجارب بازسازی‌های پیشین می‎باشد. بسیاری از این بازسازی‌ها پس از گذشت چندین دهه همچنان زنده و پویا هستند و این در حالی است که تاکنون مستندات مرتبط و عوامل مؤثر در ماندگاری آن‌ها کمتر مورد نقد علمی قرار گرفته است. شهر لار واقع در استان فارس پس از زلزله سال 1339 بر مبنای جابه‌جایی شهری بازسازی گردید و در حال حاضر شامل دو بخش پویا، شهر جدید ‌(بازسازی شده)‌ و شهر قدیم است. لذا در این مقاله سعی بر آن است که ضمن مستندسازی، شناخت و تحلیل روند بازسازی این شهر پس از گذشت بیش از پنج دهه، به ارائه ویژگی‌های منحصربه‌فرد و دلایل ماندگاری آن تا به امروز پرداخته و درس‌های حاصله برای بهبود برنامه‌های آینده ارائه شود. در این راستا تلفیقی از دو روش توصیفی و میدانی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که در این بازسازی، از ابتدا کالبد در قالب یک شهر شامل بخش‌های مسکونی، زیرساخت‌ها، تأسیسات و بناهای عمومی شهری برنامه‌ریزی و هزینه آن تأمین گردید. مکان جابه‌جایی شهر پیرو مطالعات زمین‌شناسی به‌دور از گسل انتخاب و برای ساخت مسکن و بناهای عمومی نیز از سازه‌ای ضد زلزله با سرعت ساخت بالا استفاده شد. مسئولین امر بازسازی با تعهد و سخت‌کوشی به انجام اصولی امور پرداختند و کمیسیونی متشکل از معتمدین و روحانیون محلی بر تمام مسائل بازسازی نظارت داشتند. مشکلات پیش روی ‌هیئت بازسازی از جمله ادعای مالکیت زمین‌ها و موارد مذهبی مانند شایعه غصبی بودن زمین شهر جدید به‌صورت کدخدامنشی در کمترین زمان ممکن مرتفع می‌گردید. علاوه بر این‌ها تسهیل رفت‌وآمد و به‌موجب آن تسریع بازتوانی اقتصاد وابسته به بازار شهر قدیم لار باعث شد که افراد ساکن در شهر جدید علاقه‌ و دلبستگی خود در شهر قدیم را دنبال کنند. برنامه واگذاری خانه و زمین به آسیب‌دیدگان نیز در عین رعایت عدالت، احساس تعلق را در مالکان آن تقویت می‌کرد.